Klik hier om direct naar de videostudie te gaan.

In de Rosh Hashanah-uitgave van Tenachon vond ik een bijzonder gebed uit de Joodse liturgie. Het gebed wordt toegeschreven aan de middeleeuwse Rabbi Amnon in Mainz. Hij schreef het nadat zijn voeten waren geamputeerd, omdat hij weigerde onder dwang zijn geloof af te zweren. Volgens de legende schreef hij het op Rosh Hashanah, terwijl hij stervende was.

Op Rosh Hashanah worden zij geschreven,

Op Jom Kippoer worden hun vonnissen bezegeld.

Hoevelen de wereld verlaten, hoevelen ter wereld gebracht worden.

Wie leven zal en wie zal sterven.

Voor wie het einde zal komen en voor wie zijn einde nog niet zal komen.

Wie door het vuur, wie door het water,

Wie door het zwaard, wie door de honger,

Wie door natuurramp, wie door een epidemie

Wie rustig zal leven, wie zwervend,

Wie in stilte en wie opgejaagd

Wie vergenoegd en wie in smart

wie in lagere en wie in hogere levensstand wordt gebracht.

Maar inkeer, gebed en het geven van giften kunnen het onheilvolle vonnis afwenden.

Het gevoel van onmacht en wanhoop dat zo’n besef van kwetsbaarheid oproept doet Rabbi Amnon teniet in zijn conclusie (laatste regel). Men moet zich niet laten overdonderen en passief worden door het gevoel van nietigheid, door het besef, zoals rabbi Amnon in het vervolg zegt:

de mens zijn oorsprong is uit stof en zijn einde is naar het stof

Zijn leven ervoor inzettend verdient hij zijn brood.

Hij is als een gebroken potscherf, als verdord gras,

als een verwelkte bloem, als een voorbijgaande schaduw,

als een verdwijnende wolk, als een windvlaagje,

als een opwaaiend stofje, als een vluchtige droom.

De bedoeling van de openbaring is de mens in staat te stellen te hopen en iets positiefs te doen – ‘inkeer, gebed, geven van giften’ – tegen de schijnbaar onmogelijke overmacht waarmee de Schepper hem confronteert. Rabbi Amnon gelooft dat God ‘niemand toewenst om te sterven, maar slechts dat hij op zijn kwade weg omkeert en leeft en dat Hij op hem wacht tot de dag van zijn dood’ en hij vertrouwt erop dat ‘als hij tot inkeer komt, Gij hem terstond aanneemt’.

(Naar Tenachon Over de Joodse feesten 6, p. 116-117, Stichting PaRDeS, vooreen B. Folkertsma Stichting voor Talmidica)

De periode voor en vlak na Rosh Hashanah is bij uitstek een periode van inkeer. Aan inkeer gaat gedegen zelfonderzoek vooraf, cheshbon hanefesj. Je maakt de balans op van je ziel. Hoe sta ik er -al met al- voor op de drempel van het nieuwe jaar?

De videostudie van deze week gaat over het woord cheshbon, berekening.

Uncategorized